Παλεστρίνα, Τζοβόνι Πιερλουίτζι ντα-

(Palestrina, Παλεστρίνα [Pώμη] 1525 – Pώμη 1594). Ιταλός συνθέτης. Αντίθετα προς τις συνήθειες της εποχής, που ωθούσαν τους μουσικούς σε μακρινά ταξίδια ακολουθώντας πρίγκιπες, ο Π. πέρασε όλη του τη ζωή στον κύκλο των μουσικών παρεκκλησίων της Ρώμης. Έκανε τους πρώτους πειραματισμούς του στη Schola Cantorum της μητρόπολης του Αγίου Αγαπητού, στην Παλεστρίνα, κατόπιν στη Σάντα Μαρία Ματζόρε και στη Λιβεριανή Βασιλική στη Ρώμη, όπου το 1550 εγκαταστάθηκε οριστικά, ύστερα από πρόσκληση του πάπα Ιουλίου Γ», που τον ονόμασε διευθυντή της εκκλησιαστικής χορωδίας του Αγίου Πέτρου. Για να τον ευχαριστήσει, ο Π. του αφιέρωσε το πρώτο βιβλίο των Λειτουργιών. Μεταξύ 1550 και 1570 ανέλαβε διάφορα καθήκοντα στα κυριότερα παρεκκλήσια της Ρώμης: οργανίστας και διευθυντής του χορού στον Άγιο Ιωάννη του Λατερανού, στο Λιβεριανό παρεκκλήσι και μέντορ στην Καπέλα Σιστίνα, αν και ήταν έγγαμος. Σε αυτή την 20ετία εκδόθηκε με έξοδά του το 1o βιβλίο των Μοτέτων, το 1o βιβλίο των Μαδριγαλίων, το 2o και το 3o βιβλίο των Λειτουργιών. Το 2o βιβλίο περιλαμβάνει την περίφημη Λειτουργία του Πάπα Μαρκέλου, με την οποία ξεκαθαρίστηκε ο θρύλος της διάσωσης της θρησκευτικής μουσικής από τα αναθέματα της συνόδου του Τριδέντου. Πράγματι, αν η εχθρότητα της Αντιμεταρρύθμισης στρεφόταν κατά του ακατάληπτου του τραγουδιστού λόγου, είναι αναντίρρητο ότι η σοφή πολυφωνία του Π. επέδρασε ως ισχυρή σύνθεση μεταξύ της καλλιτεχνικής ανάγκης της πολυφωνικής γλώσσας, που έφτασε στο απόγειο της, και της λειτουργικής ανάγκης της σαφήνειας στην έκφραση, όπου η εφαρμογή των κανόνων της μουσικής φόρμας δεν έπρεπε να αποτελεί φραγμό μεταξύ Εκκλησίας και μάζας των πιστών. Στα 12 βιβλία των Λειτουργιών και στα 5 βιβλία των Μοτέτων, η πλημμύρα της πολυφωνικής επεξεργασίας του Π. εξελίσσεται σε μια ισορροπία επάλληλων μελωδικών γραμμών, η συνήχηση των οποίων χαρακτηρίζεται από έλλειψη αρμονικών ευρημάτων και από μία συνεχή τραγουδιστή μετρική ελευθερία. Γύρω στο 1568 ο Π. σχετίστηκε (και η σχέση τους κράτησε χρόνια) με τον δούκα της Μάντοβα Γουλιέλμο Γκονζάγκα, γνώστη της μουσικής. Tου έστειλε διάφορες συνθέσεις, μεταξύ των οποίων μία Λειτουργία και 2 Μοτέτα για την καινούργια εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας. Είναι γνωστές επίσης άλλες 10 λειτουργίες που ονομάζονται Λειτουργίες της Μάντοβας. Από το 1571 μέχρι τον θάνατό του ο Π. ήταν διευθυντής του Ιουλιανού Παρεκκλησίου. Μια σειρά από οδυνηρά πένθη χτύπησε τον μουσικό μεταξύ 1572 και 1580: πρώτα έχασε δύο γιους, ύστερα τον αδελφό του και τέλος τη γυναίκα του. Μια πρώτη σκέψη να ενδυθεί το ιερατικό σχήμα ακολούθησε η απόφασή του να ξαναπαντρευτεί μια ηλικιωμένη χήρα, γεγονός που τον βοήθησε να εκδώσει πολλές από τις συνθέσεις του. Τάφηκε με μεγάλες τιμές στον Άγιο Πέτρο, αλλά, αν και γρήγορα ξεχάστηκε, ανακαλύφτηκε πάλι από τους ρομαντικούς μουσικούς. Η πρώτη σύγχρονη έκδοση των έργων του σε 33 τόμους έγινε από το 1862 μέχρι το 1894 από τον εκδοτικό οίκο Breitkopf und Härtel της Λειψίας. Ο Τζοβάνι Πιερλουίτζι Παλεστρίνα, μεγάλος μουσικός της Αντιμεταρρύθμισης.